«Η ώρα της ενθάρρυνσης των επενδύσεων έχει σημάνει», προτρέπει ο ΣΕΒ στο τελευταίο δελτίο για την ελληνική οικονομία, που φέρει τον τίτλο «Ζητούνται επενδύσεις σε κλάδους υψηλής προστιθέμενης αξίας». Το έλλειμμα στις ιδιωτικές επενδύσεις τα χρόνια της κρίσης αποτέλεσε την αχίλλειο πτέρνα της ελληνικής οικονομίας, που οδήγησε στην εκτίναξη της ανεργίας, και καθώς οι ψευδαισθήσεις τελειώνουν η κυβέρνηση δείχνει αποφασισμένη να ρίξει στην οικονομία όλους τους διαθέσιμους πόρους, που δεν είναι άλλοι από τους πόρους του ΕΣΠΑ. Δύο χρόνια μετά την τυπική έναρξή του, το νέο ΕΣΠΑ ξεκινάει με τα βαρίδια του παρελθόντος, αλλά και με παρακαταθήκη την παραδοχή ότι δεν πρέπει να χαθεί άλλος χρόνος. Η «Κ» επιχειρεί να περιγράψει τους βασικούς στόχους του νέου προγράμματος, σταχυολογώντας τα ερωτήματα για τις ιδιωτικές επενδύσεις που θα επιδοτηθούν.
– Πότε ξεκινάει το νέο ΕΣΠΑ;
– Η χρονιά έναρξης ήταν το 2014, αλλά ουσιαστικά ξεκινάει από φέτος. Η εκκίνηση θα γίνει με τέσσερα προγράμματα, ο οδηγός προδημοσίευσης των οποίων έχει ήδη βγει και η υποβολή των προτάσεων αναμένεται να είναι δυνατή από την 1η Νοεμβρίου.
– Πόσα χρήματα θα διατεθούν για την ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια;
– Συνολικά οι πόροι του νέου ΕΣΠΑ ανέρχονται σε 20,8 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 4,3 δισ. ευρώ είναι τα χρήματα του προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα», που θα αξιοποιηθούν για την επιδότηση επιχειρήσεων νέων και παλιών, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους και την ενίσχυση της εξωστρέφειας, δηλαδή του εξαγωγικού προσανατολισμού.
– Η επιδότηση των ιδιωτικών επενδύσεων εξαντλείται στο πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα»;
– Οχι. Εκτός από τη συμμετοχή ιδιωτών στα υπόλοιπα προγράμματα για την ολοκλήρωση δημόσιων υποδομών, η επιχειρηματικότητα θα ενισχυθεί και μέσα από τα 13 περιφερειακά προγράμματα, δηλαδή τα χρήματα που θα διαχειριστούν απευθείας οι περιφέρειες της χώρας.
– Ποιοι τομείς θεωρούνται επιλέξιμοι για επιδότηση μέσα από το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα»;
– Οπως περιγράφονται στο πρόγραμμα, οι τομείς που θα επιδοτηθούν είναι αυτοί της έρευνας, της καινοτομίας και τεχνολογίας πληροφορικής και επικοινωνίας, της αγροδιατροφής και της βιομηχανίας τροφίμων, της παραγωγής και εξοικονόμησης ενέργειας, της εφοδιαστικής αλυσίδας και των υλικών, της περιβαλλοντικής βιομηχανίας και της δημιουργικής βιομηχανίας (π.χ. το ελληνικό design) και του περιβάλλοντος, του τουρισμού και της υγείας. Οι κλάδοι που δεν είναι επιλέξιμοι δεν σημαίνει ότι εξαιρούνται, εφόσον η δράση για την οποία θέλουν να επιδοτηθεί «κουμπώνει» σε κάποια από τις υφιστάμενες δράσεις.
– Τι αλλάζει στη φιλοσοφία του νέου ΕΣΠΑ;
– Βασική αλλαγή είναι η στροφή των επενδύσεων σε υπηρεσίες και προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας. Η προσαρμογή των επενδύσεων στη λογική της έξυπνης εξειδίκευσης αποτελεί επίσης βασική αρχή που θα διέπει οριζόντια όλα τα ιδιωτικά επενδυτικά σχέδια. Αυτό σημαίνει ότι κάθε επένδυση θα πρέπει να αξιοποιεί τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής, έτσι όπως αυτά περιγράφονται στα επιμέρους σχέδια που έχει εγκρίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
– Τι αλλάζει ως προς τις διαδικασίες;
– Ολες οι δράσεις θα γίνονται σε δύο φάσεις ή κύκλους, προκειμένου να αποφεύγεται η μαζική συσσώρευση ενδιαφέροντος από τους υποψηφίους. Ετσι, μετά την πρώτη προκήρυξη, θα ακολουθεί και δεύτερη, διαδικασία που εκτός του ότι θα αποσυμφορήσει το ενδιαφέρον, θα επιτρέψει και την ενδεχόμενη τροποποίηση των προκηρύξεων έτσι ώστε να διορθώνονται τυχόν παραλείψεις.
Βασική αλλαγή είναι επίσης η χρήση, στο νέο ΕΣΠΑ, της ρήτρας ευελιξίας. Με τον τρόπο αυτό μια επιχείρηση θα μπορεί να παίρνει επιδότηση όχι μόνο από έναν άξονα του προγράμματος, αλλά και ένα μικρότερο ποσοστό από έναν άλλο, έτσι ώστε να συνδυάσει καλύτερα την κάλυψη αναγκών για επιδότηση, π.χ., λειτουργικών αναγκών και αναγκών σε εξοπλισμό.
– Ποια άλλα είναι τα διαθέσιμα εργαλεία για την ενίσχυση των επιχειρήσεων;
– Στο νέο ΕΣΠΑ επιδιώκεται να προβλεφθούν πρόσθετα χρηματοδοτικά εργαλεία με κυριότερο αυτό των μικροπιστώσεων. Μέσω αυτών θα επιδιωχθεί να ενισχυθούν εταιρείες λιανικού εμπορίου, η ενίσχυση των οποίων δεν προβλέπεται στους βασικούς στόχους του ΕΣΠΑ. Συμπληρωματικά επίσης εργαλεία θα αποτελέσουν ένα νέο για τις εξαγωγές και το Jesicca, το οποίο θα δίνει χαμηλότοκα δάνεια προς τις επιχειρήσεις. Συνολικά μέσω αυτών των τριών αυτών εργαλείων εκτιμάται ότι θα μπορέσει να διοχετευθεί στην αγορά περί το 1 δισ. ευρώ.
– Ποιες άλλες δυνατότητες χρηματοδότησης υπάρχουν;
– Εως και τον επόμενο Σεπτέμβριο θα «τρέχουν» τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το Jessica, το Jeremie, το Ταμείο για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις και το ΤΕΠΙΧ. Τα συγκεκριμένα ταμεία έχουν σχεδιαστεί στο πλαίσιο του παλιού ΕΣΠΑ, αλλά τα χρήματα που έχουν δεσμεύσει δεν έχουν εξαντληθεί ακόμη. Πρόκειται για περίπου 800 εκατ. ευρώ, τα οποία θα υπάρχουν διαθέσιμα για μερικούς μήνες ακόμη, και συγκεκριμένα έως τον Σεπτέμβριο του 2016.
– Τα χρήματα από το παλιό ΕΣΠΑ απορροφήθηκαν;
– Η κυβέρνηση δεσμεύεται ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα πέσουν στην οικονομία 4,5 δισ. ευρώ. Πρόκειται για χρήματα που μέσω διαφόρων διευκολύνσεων που εξασφαλίσαμε από την Ε.Ε. και δανείων από την ΕΤΕπ, θα καλύψουν το κενό που δημιουργήθηκε τους τελευταίους μήνες από τη στάση πληρωμών που είχε κηρύξει το Δημόσιο.
Νέα προγράμματα χρηματοδότησης
– Με ποια νέα προγράμματα ξεκινά το νέο ΕΣΠΑ;
– «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών υφιστάμενων επιχειρήσεων με την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές». Το πρόγραμμα είναι συνολικού προϋπολογισμού 130 εκατ. ευρώ και θα υλοποιηθεί μέσω δύο κύκλων των 65 εκατ. ευρώ ο κάθε ένας. Το ποσοστό ενίσχυσης ορίζεται έως 40% (θα μπορεί να φθάνει το 50% εάν συνοδευθεί με πρόσληψη νέου προσωπικού) για επενδυτικά σχέδια από 20.000 έως 300.000 ευρώ που στοχεύουν στον εκσυγχρονισμό κτιριακών και λοιπών υποδομών, την απλοποίηση ή αυτοματοποίηση λειτουργικών και παραγωγικών δραστηριοτήτων, τον επανασχεδιασμό και την πιστοποίηση λειτουργιών και προϊόντων των επιχειρήσεων κ.ά.
- «Ενίσχυση τουριστικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων για τον εκσυγχρονισμό τους και την ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών». Το πρόγραμμα είναι συνολικού προϋπολογισμού 50 εκατ. ευρώ και θα υλοποιηθεί μέσω δύο κύκλων των 25 εκατ. ευρώ. Το ποσοστό ενίσχυσης ορίζεται έως 40% (θα μπορεί να φθάνει το 50% εάν συνοδευθεί με πρόσληψη νέου προσωπικού) για επενδυτικά σχέδια από 20.000 έως 200.000 ευρώ, που θα στοχεύουν στον εκσυγχρονισμό και στην ποιοτική αναβάθμιση των κτιριακών και λοιπών υποδομών κ.ά.
- «Νεοφυής επιχειρηματικότητα». Το πρόγραμμα είναι προϋπολογισμού 120 εκατ. ευρώ, που θα κατανεμηθεί σε δύο κύκλους των 60 εκατ. ευρώ. Στόχος είναι η στήριξη επενδύσεων έως 60.000 ευρώ για την ίδρυση νέων επιχειρήσεων, που θα συνδέεται άμεσα με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Για τον λόγο αυτό το πρόγραμμα αποβλέπει στη δημιουργία πολύ μικρών και μικρών βιώσιμων επιχειρήσεων με έμφαση σε καινοτόμα σχέδια, καθώς και στην ενίσχυση της απασχόλησης.
