Ο Γεώργιος Ζερβός, Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Προγραμμάτων ΕΤΠΑ και ΤΣ του Υπουργείου Ανάπτυξης & Επενδύσεων, μιλάει στο epixeiro.gr για το ΕΣΠΑ 2021-2027, για τις νέες δράσεις που θα ανακοινωθούν και για τη στόχευση που θα υπάρξει, τονίζοντας πως «το πρόγραμμα “Ανταγωνιστικότητα 2021-2027” θα μπορούσε να εγκριθεί πρώτο -μάλλον και σε επίπεδο Ε.Ε. 27- στο δεύτερο τρίμηνο του 2022, δίνοντάς μας τη δυνατότητα μίας δυναμικής εκκίνησης».
Πότε αναμένουμε την έγκριση των Τομεακών και Περιφερειακών Προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 από την Κομισιόν – και κυρίως του ΕΠΑνΕΚ, που αφορά στην χρηματοδότηση των ΜμΕ; Γιατί υπάρχει η καθυστέρηση που παρατηρείται;
Η έγκριση των Προγραμμάτων είναι κρίσιμη διαδικασία, καθώς με αυτή, για να το θέσω με απλά λόγια, «έρχονται τα χρήματα» στην χώρα και μπορούν να δημοσιευτούν προσκλήσεις χρηματοδότησης. Στην Ειδική Γραμματεία λάβαμε την πρωτοβουλία έναρξης παράλληλων άτυπων διαβουλεύσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τον Δεκέμβριο του 2020, πριν ακόμη εγκριθεί το νέο ΕΣΠΑ (ΣΕΣ). Τα ελληνικά Προγράμματα ήταν από τα πρώτα που υπεβλήθησαν σε επίπεδο Ε.Ε. Ενδεικτικά αναφέρω ότι τα τρία αρμοδιότητας Ειδικής Γραμματείας ΕΤΠΑ-ΤΣ (Ανταγωνιστικότητα, Μεταφορές, Περιβάλλον) υπεβλήθησαν ατύπως τον Απρίλιο και επισήμως τον Οκτώβριο του 2021, όταν η ελληνική πλευρά είχε ήδη καταγράψει διπλή ευρωπαϊκή πρωτιά, με την έγκριση του Σχεδίου Ανάκαμψης και της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης.
Αναφορικά με το χρόνο έγκρισης των νέων Προγραμμάτων, όντως παρατηρείται σχετική χρονική υστέρηση από τον αρχικό σχεδιασμό, που οφείλεται σε εσωτερικές διαδικασίες των Υπηρεσιών της Ε.Ε. Με βάση τα δεδομένα των πρόσφατων διαβουλεύσεων μας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα 2021-2027» θα μπορούσε να εγκριθεί πρώτο –μάλλον και σε επίπεδο Ε.Ε.27- στο 2ο τρίμηνο του 2022, δίνοντάς μας τη δυνατότητα μίας δυναμικής εκκίνησης.
Πότε θα ανακοινωθούν οι νέες δράσεις; Δώστε μας μια εικόνα για το τι θα περιλαμβάνουν και για το ποιες επιχειρήσεις θα ενισχυθούν. Θα υπάρχει στόχευση και για νέες επιχειρήσεις που πραγματοποίησαν την έναρξη τους εντός της πανδημίας αλλά και για εκείνες που πλήττονται από τις επιπτώσεις της;
Δράσεις για επιχειρήσεις που πλήττονται από την πανδημία ήδη χρηματοδοτούνται από το ΕΠΑΝΕΚ 2014-2020 (κυρίως μέσω του REACT-EU) με εκταμιεύσεις περισσότερων από 4,3 δισ. ευρώ. Εκτιμώ ότι η δημοσίευση προσκλήσεων στο νέο ΕΠΑΝΕΚ θα είναι δυνατή εντός του 3ου 3μήνου του 2022, αφού ολοκληρωθούν οι προαπαιτούμενες νομοθετικές και διοικητικές ενέργειες.
Μεταξύ των ωριμότερων δράσεων προς ενεργοποίηση περιλαμβάνονται ενισχύσεις για την πράσινη μετάβαση και το ψηφιακό μετασχηματισμό των ΜμΕ καθώς και ανάπτυξη των χρηματοδοτικών μέσων (όπως δάνεια και εγγυήσεις) μέσω της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.
Η επικείμενη έγκριση του προγράμματος θα επιτρέψει την αδιάλειπτη χρηματοδότηση της ανταγωνιστικότητας υψηλής προστιθέμενης αξίας, με δράσεις που θα εστιάζουν πλέον στον καινοτόμο και έξυπνο οικονομικό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων.
Σαφώς και θα ενισχυθούν τόσο υφιστάμενες όσο και νέες επιχειρήσεις. Επίσης, βιώσιμα και ώριμα επιχειρηματικά σχέδια καινοτόμα, έντασης γνώσης, με διεθνή παραγωγική και εμπορική προοπτική. Στην έρευνα-καινοτομία προβλέπεται να εστιάσουμε σε οκτώ τομείς, σύμφωνα με την νέα στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης που ολοκληρώνεται από το Υπουργείο (Αγροδιατροφική Αλυσίδα, Βιοεπιστήμες – Υγεία – Φάρμακα, Ψηφιακές Τεχνολογίες, Αειφόρος Ενέργεια, Περιβάλλον & Κυκλική Οικονομία, Μεταφορές & Εφοδιαστική Αλυσίδα, Υλικά – Κατασκευές & Βιομηχανία, Τουρισμός, Πολιτισμός & Δημιουργικές Βιομηχανίες). Επίσης, θα υλοποιηθούν προγράμματα αναβάθμισης δεξιοτήτων ή επανειδίκευσης εργαζομένων, καθώς και υποστήριξή τους στις αλλαγές του οικονομικού περιβάλλοντος.
Έχετε μεριμνήσει για παροχή κινήτρων και προγραμμάτων επιδότησης για επίδοξους νέους επιχειρηματίες, για την ένταξη τους στην επιχειρηματικότητα και για τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων;
H ενίσχυση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας υψηλής προστιθέμενης αξίας αποτελεί μία διακριτή κατηγορία παρεμβάσεων του νέου Προγράμματος. Ο επιχειρησιακός σχεδιασμός του Υπουργείου περιλαμβάνει τόσο επιδοτήσεις όσο και χρηματοδοτικά μέσα (για παράδειγμα πρόσβαση σε ευνοϊκή χρηματοδότηση μέσω δανείων). Στοχεύουμε, επίσης, σε νεοφυείς επιχειρήσεις που αναπτύσσουν καινοτόμες εφαρμογές για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, στην ενίσχυση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας στους κλάδους που προκύπτουν από την έξυπνη εξειδίκευση. Προβλέπεται στήριξη σε υφιστάμενες και νέες, καινοτόμες και νεοφυείς επιχειρήσεις για την υλοποίηση έργων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης μεμονωμένα ή σε συνεργασία με άλλες επιχειρήσεις ή ερευνητικούς φορείς.
Θα υπάρξει εστίαση των νέων δράσεων σε τομείς όπως η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, η ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων ή η αντιστάθμιση των αυξήσεων στις λειτουργικές πάγιες δαπάνες; Θα μπορούσε να γίνει συνδυασμός αυτών;
Σαφέστατα, καθώς αποτελούν τόσο ευρωπαϊκές όσο και εθνικές προτεραιότητες (Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού, Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα κλπ). Έχουν συμπεριληφθεί δράσεις για την υποστήριξή του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων ως προς τη 4η βιομηχανική επανάσταση και σε περισσότερο βιώσιμα και αποδοτικά ως προς τους πόρους επιχειρηματικά μοντέλα, ενέργειες πράσινης μετάβασης επιχειρήσεων και κυκλικής οικονομίας. Θα στηριχθούν ενέργειες έρευνας και ανάπτυξης νέων προϊόντων, υπηρεσιών, ενώ προβλέπονται και «πράσινα» χρηματοδοτικά μέσα της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.
Πράγματι προβλέπεται πλέον ο συνδυασμός δράσεων με έκδοση ενιαίων προσκλήσεων για την κάλυψη πολλών αναγκών των ΜμΕ σε ένα επιχειρηματικό σχέδιο, προκειμένου να αποφευχθεί ο κατακερματισμός των πόρων.
Θα υπάρξουν παρεμβάσεις για την απλοποίηση της διαδικασίας ένταξης επενδυτικών σχεδίων στις νέες Δράσεις του ΕΣΠΑ 2021-2027; Παράλληλα, να περιμένουμε αλλαγές και διευκολύνσεις κατά την υλοποίηση των έργων στη νέα προγραμματική περίοδο;
Ένα σημαντικό επίτευγμα στο ΕΠΑΝΕΚ κατά την τρέχουσα περίοδο, ήταν η δραστική μείωση του χρόνου αξιολόγησης/έγκρισης των αιτήσεων χρηματοδότησης και η απλούστευση του πλαισίου υλοποίησης δράσεων ΜμΕ. Η αξιολόγηση και έγκριση των αιτήσεων διαρκεί πλέον 2-3 εβδομάδες, σε αντίθεση με το παρελθόν που απαιτούνταν 18-24 μήνες μόνο για την έγκριση ενός σχεδίου. Καταργήθηκε η υποβολή φυσικού φακέλου και αξιοποιήθηκαν τα ηλεκτρονικά διοικητικά δεδομένα.
Οι πρωτοβουλίες αυτές θα συνεχιστούν και στην νέα περίοδο, με περισσότερο απλοποιημένες διαδικασίες και μείωση των απαιτούμενων δικαιολογητικών για υποβολή πρότασης και πιστοποίηση δαπανών, έγκαιρα γνωστοποιημένο στους δυνητικούς δικαιούχους χρονοδιάγραμμα έκδοσης προσκλήσεων, σύντμηση του χρόνου αξιολόγησης προτάσεων, αναμόρφωση του ΠΣΚΕ, και ευρύτερη χρήση των μοναδιαίων δαπανών, κατ’ αποκοπή ποσών, ενιαίων συντελεστών χρηματοδότησης που δεν συνδέεται με τις δαπάνες (simplified cost options).
Θα γίνει διασύνδεση των πληροφοριακών συστημάτων του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ) με το MyData ώστε να γίνει πιο ομαλή η διαδικασία της ένταξης και της υλοποίησης των έργων; Θα μπορούσε το νέο ΕΣΠΑ να σημάνει τη μετάβαση σε ένα ψηφιακά διαφοροποιημένο πλαίσιο υλοποίησης των επενδύσεων;
Έγιναν, όπως προανέφερα, σημαντικά βήματα προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό της διαχείρισης αναπτυξιακών προγραμμάτων και επενδύσεων. Η διαλειτουργικότητα πληροφοριακών συστημάτων του ΕΣΠΑ με συστήματα της Δημόσιας Διοίκησης, συμπεριλαμβανομένου του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων, προβλέπεται πλέον θεσμικά.
Κλείνοντας, μιλήστε μας για την απορρόφηση του ΕΣΠΑ 2014 – 2020, για την οποία η Ελλάδα βρέθηκε στην πρώτη θέση, πανευρωπαϊκά. Σε ποιους παράγοντες θα λέγατε πως βασίζεται αυτό;
Βασίζεται πρωτίστως στον ανθρώπινο παράγοντα, στην μεγάλη προσπάθεια των στελεχών των Ειδικών Υπηρεσιών Διαχείρισης υπό τον συντονισμό του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Αποτελεί προϊόν εντατικής και συντονισμένης προσπάθειας που ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2019 και απέδωσε μετρήσιμα αποτελέσματα, με πιο χαρακτηριστική την εντυπωσιακή απορρόφηση του ΕΠΑΝΕΚ του οποίου έχουμε και την ευθύνη εποπτείας στην Ειδική Γραμματεία. Στην επιτυχία αυτή είναι σαφές ότι συνέβαλε και η άμεση ανταπόκρισή του Υπουργείου Ανάπτυξης & Επενδύσεων στις απαιτήσεις στήριξης των ΜμΕ κατά την κρίση της πανδημίας, μέσω ενός απόλυτα επαρκούς σχεδιασμού και οργάνωσης της εφαρμογής των σχετικών δράσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι έχουν ήδη εγκριθεί 494.382 αιτήσεις επιχειρήσεων, συνολικού προϋπολογισμού 4.194 δισ. ευρώ, στοιχεία καινοφανή για Επιχειρησιακό Πρόγραμμα σε όλες τις Προγραμματικές Περιόδους. Ωστόσο, δεν παραμένουμε στην χρηματοδοτική διάσταση της απορρόφησης, αλλά εστιάζουμε στην επίτευξη απτών αποτελεσμάτων για πολίτες και επιχειρήσεις, βάσει της προστιθέμενης αξίας των υλοποιούμενων δράσεων.
